Uit ons netwerk: Iris Bergwerff

Je bent het je misschien niet bewust, maar dit zijn tekenen van verslaving aan overbelasting. En zeker in de wereld van ondernemers zijn maar weinig van ons níet verslaafd aan overbelasting.
En het lastige is: het voelt in eerste instantie vaak goed. Totdat het niet meer zo is, maar je eigenlijk niet meer anders kent of kunt. Je raakt zodanig gewend aan een staat van onrust, dat je zelfs wanneer je even tot ontspanning komt onrustig wordt. Want die staat van overprikkeling is wat je draaiend houdt. Dat is waar beweging te vinden is. Dat is de Default Mode – onze ‘standaard houding’.
Vandaag zet ik een paar gedachten voor jullie op een rij, waarvan ik denk dat het debet is aan de verslaving aan overbelasting. Ik hoop dat het je stimuleert om naar binnen te kijken, patronen te ontdekken en wie weet zelfs wel wat ruimte te maken voor een andere kijk. Ik geloof namelijk dat ondernemen vanuit een bepaalde rust leidt tot meer kwalitatieve output en een gezondere groei en ontwikkeling van het bedrijf.

Gedachte 1: Kenniseconomie – het intellectuele kapitalisme

In de industriële ontwikkeling, lag de macht bij de eigenaren van de fabrieken en machines. Zij vertelden je hoe laat je waar moest zijn en wat je moest uitvoeren. Later verschoof de markt naar diensten, waarbij niet de eigenaar van de fabriek het voor het zeggen had, maar de eigenaar van bepaalde ideeën. De manager, de baas kregen het voor het zeggen.

Sinds de jaren ’90 is de macht verschoven naar de individuele kenniswerker: de omzet van een organisatie wordt behaald door de individuele kennis die iemand bezit én kan toepassen in het veld. We noemen dit de kenniseconomie, of het intellectueel kapitalisme. Deze verschuiving maakt dat de macht niet meer bij de manager ligt; die is enkel faciliterend zodat de kenniswerker zijn/haar werk goed kunt doen.

𝗚𝗲𝘃𝗼𝗹𝗴𝗲𝗻 𝗸𝗲𝗻𝗻𝗶𝘀𝗲𝗰𝗼𝗻𝗼𝗺𝗶𝗲

• Mensen stellen meer eisen aan hun werkplek en zijn regelmatig bang dat ze elders meer mogelijkheden hebben. Lees: je bent altijd kritisch/alert, bezig met vergelijken.
• Mensen hebben continue het idee dat ze moeten blijven leren en ontwikkelen (immers: jouw kennis/kunde is jouw marktwaarde). Lees: FOMO op het gebied van kennis. Je kunt ALTIJD meer leren dan je nu weet. Elke seconde stilstand, betekent minder waarde voor de maatschappij.
• Mensen vertrekken makkelijker naar een andere werkgever of beginnen voor zichzelf, wanneer de werkomgeving hen niet meer dient. Lees: we investeren liever in competentie en autonomie, dan in verbinding (de drie psychologische basisbehoeften volgens Ryan & Deci).

Continue scherp zijn, continue geprikkeld worden, betekent in deze maatschappij dus iets goeds: je ontwikkelt je, je bent van waarde, je telt mee.

Oké zijn met waar je zit, gewoon lekker je ding doen, betekent in deze maatschappij dus vaak iets suboptimaals: je hebt je neergelegd bij hoe het is, je bent niet ambitieus, je … etc.

Gedachte 2: Inflexibel zenuwstelsel

Ons fantastische autonome zenuwstelsel checkt de hele dag of we veilig zijn of niet. Door continue in verbinding te staan met alle informatiebronnen in ons lichaam, leest het of we in de actie moeten (stress-stand) of dat we kunnen ontspannen. Het wordt geïnformeerd door je organen “sorry, maar deze gekke brei aan voedsel herkennen we niet”, de emotionele signalen die je oppikt bij de ander (emoceptie), de rust/onrust die je gesprekspartner ervaart (neuroceptie), de cellen “au, we zitten te lang stil en krijgen geen zuurstof. We gaan kapooooot”, je gedachten “wat als …” en nog véél meer.

Wanneer je in deze maatschappij leeft, kun je bijna niet anders dan zeer frequent onveilige signalen oppikken. Het gevolg: je lichaam gaat in de actiestand, hetgeen gelijk staat aan de activatie van ons stress-systeem. Als de onveilige signalen aan blijven houden, resulteert het zelfs in een shutdown: je lichaam gaat in de passiviteit om energie te besparen. Ik noem dit voor het gemak de spaarstand.

𝗚𝗲𝘃𝗼𝗹𝗴𝗲𝗻 𝗳𝗿𝗲𝗾𝘂𝗲𝗻𝘁𝗲 𝗽𝗿𝗶𝗸𝗸𝗲𝗹𝗶𝗻𝗴

Naarmate je lichaam vaker onveiligheid detecteert, ‘fixeert’ je zenuwstelsel zich in de actiestand of in de spaarstand. Vaak kun je tussen deze twee standen nog wel enigszins laveren. Het wordt echter steeds moeilijker voor je systeem om terug te keren naar de ontspannen modus. Hierdoor kun je, je ook wanneer je rusttijd inbouwt nog steeds alert voelen.

Detoxen

Kun je afkomen van je verslaving aan overbelasting? Ja! Gelukkig wel. Ons brein en ons zenuwstelsel staan er altijd voor open om weer flexibeler te worden. Ze hebben alleen de juiste voeding nodig.

𝗚𝗲𝗱𝗮𝗰𝗵𝘁𝗲𝗻 𝗲𝗻 𝗼𝘃𝗲𝗿𝘁𝘂𝗶𝗴𝗶𝗻𝗴𝗲𝗻

Allereerst helpt het om je overtuigingen over goed en fout onder de loep te nemen. Zie jij continue ontwikkelen ook als goed? En ‘stilstaan’ als fout? Zie jij inzetten op competentie en autonomie ook als beter dan investeren in verbinding (be honest!)? Dan kan het wijs zijn om daar eens over na te denken. Zijn dit wel zulke vaste waarheden, of zijn dit meer overtuigingen die gevoed zijn door de maatschappij?

Om het weer even tastbaar te maken: ik wéét dat verbinding, relaties, liefde het hoogste goed is voor de mens. Dat daar de échte rust zit voor ons systeem. Maar oef, wat laat ik me in de dagelijkse praktijk vaak leiden door nog meer leren, nog meer weten, nog meer bouwen aan mijn bedrijf. Regelmatig ten koste van oprechte aandacht voor mijn omgeving, want dan ben ik eigenlijk al te moe. Ik voel me vaak zoveel meer onderdeel van de maatschappij als ik maar LinkedIn blijf checken, naar congressen ga, boeken bestel die net zijn uitgekomen en interessante documentaires kijk, dan dat ik thuis lekker zit te rommelen. Terwijl ik eigenlijk het liefst lekker zou rommelen in huis. Maar toch is die drang om bij te blijven groot, en soms groter dan mijn behoefte om me over te geven aan cocoonen.

𝗥𝗲𝘀𝗲𝘁 𝗮𝘂𝘁𝗼𝗻𝗼𝗺𝗲 𝘇𝗲𝗻𝘂𝘄𝘀𝘁𝗲𝗹𝘀𝗲𝗹

Het autonome zenuwstelsel heeft zoveel informatiebronnen, dat je ook op zoveel manieren kunt werken aan een flexibeler systeem. Denk hierbij aan investeren in:

• de voeding die je eet
• de mate van beweging op een dag
• je omringen door meer natuurlijke geluiden / zuurstof / planten
• de mate én diepte van sociaal contact
• het type mens waarmee je, je omringt
• je slaaphygiëne
• je keuzes maken in lijn met je zingeving
• de kleding die je draagt (strakke kleding kan ook ‘onveilige’ signalen afgeven)
• etc.

Hierbij geldt eigenlijk als belangrijkste vraag: wat heeft ons systeem ‘back in the day’ ervaren als veilig en wat als onveilig? Ons systeem is nog oeroud, dus dat wat we in de verzamelaar-tijd als veilig ervoeren, leidt ook nu nog tot ontspanning van je zenuwstelsel. Dus: suiker leidt tot activatie van het stress-systeem, groene bladgroente niet. Uren stilzitten leidt tot activatie, rustige beweging niet. Enorme stilte in geïsoleerde huizen leidt tot activatie, het geluid van vogels niet. Etc.

Ga er lekker mee spelen. Stel jezelf vaker bloot aan veilige signalen en train je systeem om flexibeler te laveren.

Ik kan uren blijven praten over dit soort thema’s, zeker omdat het gaat over de basis van ons mens zijn. Ik word ENORM blij van het verspreiden van deze kennis binnen organisaties. Omdat ik geloof dat de kennis bij kan dragen aan de ontwikkeling van een gezondere werkomgeving- en werkhouding.

Wil je hier over door praten? Weet me te vinden via whatsapp (0621995789), LinkedIn of via de mail (iris@tsfp.nl).

Meer lezen over wat The SatisFactory Project doet? Kijk op www.tsfp.nl